του διεθνή μετρ Νίκου Καλέση

Αν σήμερα ρωτήσουμε κάποιον στο δρόμο να μας πει που μπορούμε να παίξουμε σκάκι , θα μας υποδείξει τον πλησιέστερο σκακιστικό σύλλογο. Όμως, πριν από 200-300 χρόνια που δεν υπήρχαν σκακιστικοί σύλλογοι, που μπορούσε να παίξει κανείς σκάκι;

Το πρώτο σκακιστικό στέκι στην ιστορία , ήταν το περίφημο “καφέ ντε λα ρεζάνς” στο Παρίσι. Ο διάσημος “διαφωτιστής” Diderot έγραψε το 1762: “Το Παρίσι είναι το καλύτερο μέρος του κόσμου και το cafe de la regence το μέρος του Παρισιού όπου το σκάκι παίζεται καλύτερα”.

Η φήμη του “καφενείου της αντιβασιλείας” έκανε το γύρο του κόσμου. Το cafe ήταν ένα παγκόσμιο σταυροδρόμι, όπου συναντιόνταν οι καλύτεροι παίχτες για την αναμετρηθούν μεταξύ τους. Η λίστα των ονομάτων είναι διαχρονική και εντυπωσιακή:Φιλιντόρ, Στάουντον, Λαμπουρντονέ, Άντερσεν, Μόρφυ, Στάινιτς, Τσιγκόριν, Λάσκερ, Καπαμπλάνκα, Αλιέχιν και πολλοί άλλοι. Ανάμεσά τους και διάφοροι περαστικοί που ήθελαν να δουν τους μεγάλους παίκτες σε δράση. Συγγραφείς, εκδότες, θεατρίνοι, φιλόσοφοι και πολιτικοί που τους άρεσε το σκάκι, “μάρκαραν” με την παρουσία τους το “καφέ ντε λα ρεζάνς”. Πολλές φορές βρέθηκαν αντιμέτωποι, σε σκακιστικές και φιλοσοφικές αναμετρήσεις, οι Ρουσσώ, Βολτέρος , Ντιντερό, Φράνκλιν, Νταντόν, Ροβεσπιέρος, αλλά και οι Ναπολέων, Τουργκένιεφ και Κούρπιν.

Στα τέλη του 19^ου αιώνα , η κωμική όπερα “ήττα του Φιλιντόρ” του Adam Protaque, που σημείωσε μεγάλη επιτυχία στο Παρίσι, είχε θέμα αρκετά σκακιστικό:

Ο νεαρός μουσικός Ρισάρ ζήτησε το χέρι της αγαπημένης του Ντορέ από τον πατέρα της και ιδιοκτήτη του “καφέ ντε λα ρεζάνς”, κ. Ντουμπινό. Αυτός όμως του θέτει ένα όρο: ο επίδοξος γαμπρός του να κερδίσει τον Φιλιντόρ στο σκάκι(!). Ο Ρισάρ απελπίζεται, μια και ξέρει πως κάτι τέτοιο είναι αδύνατο , όμως ο ίδιος ο Φιλιντόρ, μαθαίνοντας τι έγινε, έρχεται να τον βοηθήσει και δέχεται να χάσει στην παρτίδα τους. Η παρτίδα αρχίζει , μέσα σε τεταμένη ατμόσφαιρα. Ο νεαρός είναι τόσο νευρικός και παίζει τόσο άθλια , που ο Φιλιντόρ καταβάλλει μεγάλη προσπάθεια μην τυχόν και τον νικήσει κατά λάθος. Ξαφνικά ακούγεται η φωνή της Ντορέ , που τραγουδάει σε μουσική του ίδιου του Φιλιντόρ , θέλοντας να αποπλανήσει το διάσιμο σκακιστή και συνθέτη κα να τον κάνει να χάσει. Το αποτέλεσμα όμως είναι το αντίθετο! Ο Φιλιντόρ , μαγεύεται από τη φωνή της Ντορέ , ξεχνάει το σκοπό του και… κερδίζει την παρτίδα! Ακολουθεί το συνηθισμένο “αλαλούμ” μιας κομεντί , ώσπου ο Φιλιντόρ επεμβαίνει και δίνει τη λύση: αν ο Ρισαρ δεν παντρευτεί την Ντορέ , αυτός δε θα ξαναπατήσει στο καφενείο. Κι έτσι, όλα τελειώνουν καλά.